Een concept website ontwerp voor ouderen

Herontwerp voor ouderen

Projectjaar: 2022
Projectdoel: Een website optimaliseren in gebruiksvriendelijkheid voor ouderen
Doelgroep: Eenzame ouderen vanaf 65 jaar in omgeving Tilburg Reeshof

Omdat ik vind dat er te weinig aandacht is voor ouderen op digitaal vlak, wilde ik onderzoeken hoe zij websites gebruiken en hoe deze beter op hen afgestemd kunnen worden. Via mijn zoektocht kwam ik uit bij KBO Tilburg Reeshof, een lokale seniorenvereniging met meer dan 700 leden, onderdeel van KBO Brabant. Ze organiseren veel activiteiten tegen lage kosten en willen graag groeien in ledenaantal. Ook willen ze dat hun website meer gebruikt wordt, omdat daar belangrijke informatie op staat.

Bekijk Design Rationale

Bekijk productbiografie

Veel afbeeldingen, het gebruik van skeumorphisme en grote, duidelijke knoppen ondersteunen ouderen bij het begrijpen van de interactie op de website

Ouderen kunnen gebruikmaken van diverse stapsgewijze instructies om vertrouwd te raken met de belangrijkste functies van de website

Het probleem concreet beschrijven

Probleemstelling

Elke dag zijn er duizenden ouderen in Nederland die in eenzaamheid leven. Zo’n 42% volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (2020). Deze ouderen wonen vaak ver weg van familie, krijgen geen aandacht van familie of hebben geen familie meer (Nivel Zorgregistraties eerste lijn, 2021). Vaak wordt er gedacht dat alleen ouderen in verzorgingstehuizen echt eenzaam kunnen zijn. Maar juist ook de ouderen die nog zelfstandig alleen wonen hebben last van eenzaamheid.

Er wordt al veel geprobeerd om deze eenzaamheid van de ouderen te verminderen. Zo zijn er veel wijkhuizen aanwezig in Nederland en zijn er meerdere organisaties zoals het ouderenfonds en de zonnebloem die zich ook inzetten voor deze doelgroep. Het probleem is dat deze instanties veel activiteiten en bijeenkomsten online aankondigen. Nu hebben veel ouderen wel een computer, of ander apparaat waar ze de websites op kunnen bezoeken, maar zijn deze websites vaak niet ontworpen voor de ouderen. Er worden vaak slecht leesbare lettertypes en kleuren gebruikt, teksten zijn vaak te klein, worden er alleen iconen gebruikt zonder tekstuele uitleg bij de knoppen en is de navigatie van de website vaak te verwarrend.

Onderzoek doen naar de doelgroep

Verkennen

Voor er iets bedacht kan worden voor de doelgroep is het belangrijk dat hier eerst globaal onderzoek naar gedaan wordt. Hieronder vindt u mijn belangrijkste bevindingen uit het onderzoek

Stakeholders

Op basis van mijn observaties bij het meedoen met activiteiten en gesprekken met mijn kennispartner heb ik verschillende stakeholders kunnen noteren. Elke stakeholder heeft zijn of haar eigen wensen en belangen wanneer het gaat over een website van een wijkgemeenschap. De belangrijkste stakeholders zijn de ouderen en het wijkhuis, KBO Tilburg Reeshof. De ouderen moeten zonder inspanning de website kunnen gebruiken en daarnaast moet de website technisch ook haalbaar zijn voor KBO Tilburg Reeshof

Persona’s en Empathy Map

Om mijn resultaten over de doelgroep in kaart te brengen heb ik persona’s opgesteld. Deze persona’s heb ik op kunnen stellen met de onderzoeksmethodes ‘fly on the wall’, literatuuronderzoek naar de doelgroep en enquêtes. Er werden voor deze onderzoeksmethodes gekozen omdat je op deze manier veel informatie kan verzamelen op een niet opdringerige manier. Daarnaast kunnen ouderen ook zichzelf zijn en doen ze volledig wat ze zelf willen zonder invloed van een ander. Vooral het ‘fly on the wall’-onderzoek gaf mij veel inzichten. Zo bleek dat ouderen erg verschillend zijn. Deze verschillen heb ik daarom opgesplitst in 2 persona’s; Digibeet en enige ervaring.

Uit mijn vooronderzoek, voornamelijk ‘fly on the wall’, bleek dat de doelgroep ook veel verschillende wensen, gedragingen en gebruiken hebben. Om dit in kaart te stellen zet ik ook een empathie map op. Hierin worden alle doelen en attitudes, ofwel ‘pains’ en ‘gains’ overzichtelijk genoteerd

De eisen voor het product vastleggen

Definiëren

Nu er een globaal beeld is van de doelgroep, is het van belang om deze bevindingen concreet te noteren en te focussen op de daadwerkelijke wensen en eisen van de doelgroep en het product

Belangrijkste inzichten

Ouderen hebben moeite met inloggen op websites
Veel ouderen zijn gaan pinnen door corona; gebruik pincode gaat goed
‘Platte’ logo’s zijn over het algemeen onduidelijk voor ouderen
Websites worden vrijwel alleen bezocht op grote schermen; laptop of computer
Veel ouderen vinden donkere knoppen fijner dan fel gekleurde; beter contrastratio en daardoor beter leesbaar
Ouderen zijn erg actief en proberen zoveel mogelijk te doen op een dag zolang er daglicht is; Gebruiken computers alleen in de ochtend of avond.
Ouderen letten meer op pop-up berichten in tegenstelling tot jongeren
Voorkom serifs en andere ingewikkelde lettertypen
Gebruik een hoog contrastratio
Voor de kleinste tekst minimaal 16 punten (1 rem)
‘Don’t make me think’ & ‘Don’t make me remember’
Design minimaal en toon niet te veel in 1 keer op het scherm
Zorg voor duidelijke beschrijvende knoppen, niet alleen iconen
Pastelkleuren, de kleur geel en de kleur felblauw zijn vermoeiend en slecht zichtbaar voor ouderen

Luister naar de interviews

Belangrijkste eisen

De gebruiker kan zich opgeven voor activiteiten
De gebruiker kan informatie, zoals contactinformatie en nieuws, vinden in het product
Het product is toegespitst op de leden en gemeenshap van KBO Tilburg Reeshof
Het product moet aantrekkelijk zijn voor de gebruiker, ofwel ouderen
Het product moet zo min mogelijk jargon, Engelse en technische woorden bevatten
Het product moet zo min mogelijk gele, lichtblauwe en pastelkleuren gebruiken
Het product moet niet te veel informatie in 1 keer tonen; Inhoud opdelen in stappen
Voor de kleinste tekst moet er minimaal 16 punten (1 rem) gebruikt worden, liefst meer
Het product heeft verschillende ‘shortcuts’ om te navigeren van en naar pagina’s
Het product moet gefocust zijn op een laptop en computer formaat (16:9)
Het product betreft een digitaal prototype

Bekijk alle eisen

Het genereren van mogelijke oplossingen

Ideegeneratie

Met de kennis opgedaan uit de verschillende onderzoeksmethodes wordt er gebrainstormt. Hier worden aan de hand van verschillende methodes mogelijke oplossingen bedacht. Het doel is om zoveel mogelijk oplossingen te bedenken

Inspiratieborden en Harris profiel

Op basis van bestaande oplossingen, moderne ontwerptheorieën en de kennis over de doelgroep worden er verschillende inspiratieborden opgesteld. Deze inspiratieborden bevatten zoveel mogelijk relevante afbeeldingen. Door deze afbeeldingen bij elkaar te plaatsen, kunnen er ideeën ontstaan

Een andere erg hulpvolle methode was de Harris Profiel. Hier werd de functionaliteit opgesplitst in eisen en werden er per eis mogelijke oplossingen bedacht. Door deze oplossingen te combineren kunnen er orginele ideeën ontstaan.

Aangezien er veel ideegeneratie methodes zijn gebruikt en veel van deze methodes vrij groot zijn in uitwerking, kunt u de ideegeneratie methodes het best bekijken in de betreffende design rationale onderaan de pagina of in de productbiografie

Bekijk ideegeneratie

Itereren op mogelijke oplossingen

Conceptualiseren

Nadat er verschillende ideeën vaststaan, worden er keuzes gemaakt en worden deze keuzes uitgewerkt in schetsen

Concept

Uit mijn literatuuronderzoek over skeuomorphisme, de resultaten van het Harris Profiel en de resultaten van de feedback frenzy, bleek de combinatie van het idee van een klikbare omgeving en een standaard website met skeuomorphisme-knoppen een goede combinatie. Ook mijn kennispartner was hier erg positief over en was vooral enthousiast over de visueel klikbare website, maar gaf ook aan dat een het hebben van een ‘standaard’ website essentieel is voor de ouderen en mensen die al wel ervaring hebben met websites.

Uit mijn observaties en interviews met de doelgroep bleek overduidelijk dat ouderen erg verschillend zijn en verschillende wensen hebben. Zo zijn er ongeduldige ouderen met ervaring die liever een standaard goed leesbare website hebben met een zoekbalk, maar zijn er ook ouderen die letterlijk slapeloze nachten krijgen van computers. Het aanbieden van de website in verschillende vormen, kan daarom een goede uitkomt bieden.

Bij binnenkomst krijgt de gebruiker de keuze om een standaard website of om een visuele versimpelde website te bezoeken. Bij de standaard website wordt er een zijbalk gebruikt met essentiële elementen in de vorm van een herkenbare afstandsbediening. De visuele website toont een muur met verschillende klikbare elementen die vervolgens informatie geeft wanneer er op wordt geklikt.

Bekijk alle concepten

Vormgevingsregels

Aangezien het gaat om een compleet nieuw ontwerp gaat en de doelgroep ouderen betreft, kunnen er nu nog geen harde beslissingen gemaakt worden over de daadwerkelijke vormgeving. Verschillende elementen dienen eerst getest te worden met de doelgroep. Wel kunnen er kleuren en vormgevingsregels vastgesteld worden op basis van mijn onderzoek naar de doelgroep en het huidige logo van KBO Brabant.

Tijdens de interviews heb ik ook de meeste ouderen verschillende knoppen en iconen laten zien en konden ze aangeven welke knoppen en iconen ze begrepen en het duidelijkst vonden. Hier kwam onder andere uit dat de meeste platte iconen onherkenbaar zijn voor ouderen en dat donkere knoppen erg geliefd waren vanwege de hoge contrastratio en leesbaarheid. Daarnaast waren ‘3d-knoppen’ ook erg geliefd.

Uit de design pattern search kwamen daarnaast ook nog veel patterns over het gebruik van lettertype en -grootte en kleurgebruik die hier ook zijn gebruikt voor de tekst en overige vormgevingsregels

De Design Rationale voor de klant